Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 czerwca 2022 r., II FSK 2638/19

Jedynie wydatki na komórkę lokatorską, która stanowi "pomieszczenie przynależne" będące częścią składową samodzielnego lokalu mieszkalnego, czyli nabywaną łącznie z nim i objętą jedną księga wieczystą, mogą zostać uznane za realizujące własny cel mieszkaniowy w rozumieniu art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) w związku z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.). Tylko w takim przypadku stanowią one wydatek na nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (jako jego integralna część składowa).  

(…) koszt nabycia komórki lokatorskiej, która nie stanowi "pomieszczenia przynależnego" do samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (…), nie może zostać uznany za wydatek poniesiony na nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu w rozumieniu art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) u.p.d.o.f. 

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2021 r., II FSK 360/19

Za wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 oraz art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016, poz. 2032 ze zm.), uznać należy także te przeznaczone na nabycie nieruchomości gruntowej, w skład której jako część składowa prócz budynku mieszkalnego wchodzi również budynek gospodarczy.

Jeżeli zatem budynki posadowione na działce gruntu służą celom mieszkaniowym, to nie ma podstaw do sztucznego wyodrębniania w ramach jednej transakcji zbycia nieruchomości odrębnie wartości gruntu, wartości budynku mieszkalnego oraz wartości budynku gospodarczego. Z założenia bowiem ostatni z wymienionych budynków służy realizacji prawidłowego korzystania z budynku mieszkalnego.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2021 r., II FPS 1/21

Przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze są zaliczane bez ograniczeń do źródła przychodów wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.), chyba, że stanowią składnik majątkowy mienia osoby fizycznej, który został przez nią wprowadzony do majątku związanego z wykonywaniem działalności gospodarczej.

Jeżeli zatem podatnik: a) nie podejmuje czynności zmierzających do wyraźnego wyodrębnienia przedsiębiorstwa poprzez stworzenie zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych mających służyć tej działalności, b) nie buduje struktury organizacyjnej pozwalającej mu na zarządzanie tą wydzieloną częścią majątku, c) nie wypracowuje strategii tej działalności (planów co do jej rozwoju, badania rynku pod kątem potrzeb potencjalnych najemców, dostosowywania składników majątków do tych potrzeb), a jedynie lokuje nadwyżki posiadanych środków (uzyskiwanych z różnych źródeł przychodu) w zakup nieruchomości (w tym także lokali), które następnie wynajmuje, to nie można uznać, że składniki majątkowe związane są z działalnością gospodarczą.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 8 lutego 2018 r., I SA/Sz 921/17

Spór dotyczy interpretacji art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, sporne pozostają dwa zagadnienia związane z kosztami uzyskania przychodów ze sprzedaży prawa do lokalu własnościowego w spółdzielni mieszkaniowej: czy Skarżący mogą uznać za koszt uzyskania przychodów kwotę [...]zł wskazaną w umowie o przekształcenie prawa do lokalu oraz czy za koszt uzyskania przychodu mogą uznać zwaloryzowaną na dzień przekształcenia prawa do lokalu wartość wkładu mieszkaniowego.

Powyższe przekształcenie lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej nastąpiło na podstawie art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (u.s.m.). Bezsporne jest to, że tego rodzaju przekształcenie prawa do lokalu prowadzi do nabycia nieruchomości lokalowej w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. W razie zbycia nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, przychód podlega, co do zasady opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Co do zasady wkład mieszkaniowy jako, że bezpośrednio wiąże się z nabyciem prawa własności do lokalu mieszkalnego, może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, stosownie do art. 22 ust. 6c u.p.d.o.f. Podkreślić należy, że art. 22 ust. 6c u.p.d.o.f. nie stanowi o innej wartości będącej kosztem uzyskania przychodów tam określonych niż udokumentowane koszty nabycia (lub wytworzenia) zbywanego prawa (własności nieruchomości). Nie odnosi się do wartości waloryzowanej poprzez przyjęcie reguł ustalania wartości kwoty do zwrotu osobie uprawnionej w razie wygaśnięcia spółdzielczego prawa do lokalu (art. 11 u.s.m.).

W świetle art. 22 ust. 6c u.p.d.o.f. do kosztów nabycia sprzedawanego prawa do lokalu zaliczane są wyłącznie udokumentowane koszty jej nabycia, a więc koszty (wydatki) poniesione na nabycie, ale zapłacone. W rezultacie kosztami takimi nie może być wartość umorzonych kwot wskazanych
w umowie ze spółdzielnią.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego  z  dnia 17 czerwca 2020 r., II FSK 607/20

Z punktu widzenia przepisów podatkowych dotyczących tzw. ulgi mieszkaniowej z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (…) istotne jest jedynie, aby w okresie dwóch lat od dnia uzyskania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i innych praw majątkowych (a w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2019 r. trzech lat), nastąpiło jego wydatkowanie na własne cele mieszkaniowe. Skoro za cel preferowany ustawodawca podatkowy uznał m.in. spłatę kredytu oraz odsetek od tego kredytu na nabycie budynku mieszkalnego, a także gruntu lub udziału w gruncie, zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, to nie można bez wyraźnego przepisu ustawy podatkowej wprowadzać dodatkowego kryterium związanego z ustalaniem proporcji takiej spłaty, która wynika z zaciągniętego wspólnie przez podatnika i jego małżonka zobowiązania. Ustalenie takiej proporcji jak i zasad spłaty rat kredytu i odsetek należy do wewnętrznych stosunków pomiędzy współdłużnikami solidarnymi i nie może rzutować na możliwość korzystania ze zwolnienia od podatku w sytuacji, gdy doszło do efektywnego wydatkowania przez podatnika dochodu z tytułu zbycia nieruchomości. Wyłącznie rzeczą współwłaścicieli dokonujących zakupu nieruchomości oraz zaciągających na ten cel kredyt jest wzajemne określenie obowiązków związanych z nabyciem nowej nieruchomości wspólnej i źródłami finansowania tego zakupu. Tym bardziej gdy realizują oni cele związane z zapewnieniem mieszkania, czy domu dla wszystkich członków rodziny.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lutego 2020 r., II FPS 4/19

Kwota zadatku (zaliczki) otrzymana przy zawarciu przedwstępnej umowy odpłatnego zbycia nieruchomości wydatkowana na cele mieszkaniowe określone w art. 21 ust. 25 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.), korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 tej ustawy, jeżeli następnie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej przenoszącej własność nieruchomości, a kwota zadatku (zaliczki) została zaliczona na poczet ceny jej odpłatnego zbycia.
 

Wyrok NSA z dnia 4 września 2019 r., II FSK 3110/17

 W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej „u.p.d.o.f.”) wprowadził definicję przychodu - przez którą należy rozumieć wartość wyrażoną w cenie określonej w umowie - z tego specyficznego źródła, jakim jest między innymi zbycie nieruchomości oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy. Dla wystąpienia przychodu wystarczy zatem samo zawarcie umowy sprzedaży, która musi określać cenę z mocy art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego (…).

(…) wcześniejsze rozdysponowanie (skonsumowanie) przychodu ze sprzedaży nieruchomości (prawa majątkowego) uprawniało do ulgi, gdyż warunkiem skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust.1 pkt 131 u.p.d.o.f. nie jest wydatkowanie na wymienione w tym przepisie cele konkretnych pieniędzy, lecz wartości przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości lub prawa majątkowego.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2019 r., II FSK 411/17

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej „u.p.d.o.f.”) wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe. Wydatki powinny być udokumentowane.

Wydatki na nabycie altany działkowej nie stanowią wydatków na nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu (art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a u.p.d.o.f.), a tylko tego rodzaju wydatki mogły zostać zakwalifikowane do zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 tej ustawy.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 kwietnia 2019 r., II FSK 1368/17

 Konstytutywny charakter decyzji o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości, a więc decyzji o charakterze restytucyjnym, dotyczącej nieruchomości niewykorzystanej na cel publiczny,
o której mowa w art. 136 ust. 3 u.g.n. nie można przesądzać, że kreuje ona nabycie nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) u.p.d.o.f.

Użyte w art. 136 ust. 3 u.g.n. określenie „spadkobiercom” obejmuje także spadkobierców tych spadkobierców (dalszych spadkobierców). W konsekwencji zwrot nieruchomości wywłaszczonej dalszym spadkobiercom nie powoduje także u nich powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust.1 pkt 8 lit. a) u.p.d.o.f., jeżeli zbyli nabytą nieruchomość, jej część (udział w niej) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego,
w którym nastąpił jej zwrot.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2019 r., II FSK 1100/17

1. Proste zestawienie unormowań zawartych w art. 10 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 8, z regulacją art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz.2032 ze zm.), nie pozwala na skonkretyzowanie uniwersalnego wzorca, który w sposób jednolity rozstrzygałby, jak w sposób jednoznaczny oddzielić sprzedaż zaliczaną do związanej z wykonywaniem pozarolniczej działalności gospodarczej, od odpłatnego zbycia.

2. Samo tylko wyodrębnienie z jednej nieruchomości działek gruntu, powiązane także
z koniecznością uprzedniego uzyskania stosownych decyzji administracyjnych, czy uregulowania prawidłowego dostępu do nich, nie wykracza poza działania mieszczące się
w zwykłym zarządzie własnymi sprawami majątkowymi.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2019 r., II FSK 2974/18

 1. Z punktu widzenia standardów konstytucyjnych zakresem przedmiotowym opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych mogą zostać objęte lub wyłączone z tego opodatkowania tylko te usługi, które expressis verbis wymieniono w tekście samej ustawy lub w załączniku do niej.

2. Zakup działki gruntu, rozpoczęcie na niej budowy budynku mieszkalnego przez jej właściciela w ramach działalności gospodarczej, a następnie sprzedaż takiej nieruchomości w całości w trakcie budowy, powinna zostać zakwalifikowana do poz. 27 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r. Nr 144, poz. 930 ze zm.), czyli do usługi kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek, której dokonanie powoduje wyłączenie z opodatkowaniem w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e) tej ustawy.   

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2018 r., II FSK 2098/17

 W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego pogląd, że w wyniku przeniesienia do majątku wspólnego składników majątku odrębnego (obecnie osobistego) jednego z małżonków nie dochodzi do zbycia udziału w tej nieruchomości przez wnoszącego i nabycia tego udziału przez drugiego z małżonków, można uznać za przeważający (por. wyroki NSA: z dnia 9 sierpnia 2017 r., II FSK 1937/15; z dnia 22 marca 2017 r., II FSK 456/15; z dnia 7 marca 2017 r., II FSK 410/15; z dnia 13 maja 2016 r., II FSK 1110/14; z dnia 7 kwietnia 2016 r., II FSK 313/14). W wyrokach tych podkreślono, że umowy rozszerzające wspólność majątkową małżeńską, o których mowa w art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego mają charakter umów organizacyjnych. Z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje wydzielenie jakiejkolwiek części nieruchomości, a żadnemu z małżonków nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy.

Z tego względu nie można twierdzić, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej strona takiej umowy, która przekazała nieruchomość do majątku wspólnego wyzbyła się prawa do części (udziału) w tej rzeczy, a drugi z małżonków nabył część (udział) w tej nieruchomości. Wobec tego rozszerzenie ustawowej wspólności majątkowej nie stanowi nabycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lipca 2017 r., II FSK 1813/15

Z wykładni art. 21 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.f. wynika, że dla utraty rolnego lub leśnego charakteru przez grunty w związku z ich sprzedażą nie ma znaczenia to, czy stanowią one gospodarstwo rolne lub czy wejdą w skład gospodarstwa rolnego nabywcy, jak również to, czy od umowy sprzedaży nabywca zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych. Ma natomiast istotne znaczenie to, czy jakiekolwiek czynności zbywcy lub nabywcy znane zbywcy w dniu dokonania sprzedaży mogły wskazywać, że zbywane grunty w związku z tą sprzedaż utraciły charakter rolny lub leśny.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2017 r., II FPS 2/17

 Dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków