Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2019 r., I CSK 89/18

Ocena zawinienia notariusza musi być dokonywana z uwzględnieniem zawodowego charakteru jego działalności (art. 355 § 2 k.c.) i wyrażonego wprost w art. 49 pr. not. kryterium szczególnej staranności (…). Obowiązki spoczywające w tym zakresie na notariuszu konkretyzuje art. 80 § 2 pr. not., nakazując czuwanie nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron i innych osób, dla których czynność może wywoływać skutki prawne. Funkcja sprawowana przez notariusza w powiązaniu z podstawą odpowiedzialności wynikającą z art. 415 k.c. w związku z art. 49 pr. not. sprawia, że do przypisania notariuszowi odpowiedzialności wystarcza najlżejsza postać winy (culpa levissima), ustalanej przy wykorzystaniu wspomnianego wysokiego miernika staranności.

Sytuacja, w której strona czynności prawnej działająca przez pełnomocnika identyfikowana jest w okazywanych notariuszowi dokumentach pełnomocnictw pochodzących od innych notariuszy odmiennym numerem PESEL, nie może pozostać bez wpływu na zachowanie notariusza. Zważywszy, że numer PESEL identyfikuje osobę fizyczną, wskazując jej datę urodzenia i płeć (por. art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1382 z późn. zm.), sytuacja taka powinna wzbudzić u notariusza uzasadnione wątpliwości co do tożsamości mocodawcy - strony zamierzonej umowy, a w konsekwencji także co do wiarygodności okazanego jej pełnomocnictwa.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2019 r., IV CSK 29/18

Zawsze gdy z okoliczności negocjacji lub sposobu wykonania zawieranej umowy wynikają jakiekolwiek wątpliwości co do tego, czy stan prawny zbywanej nieruchomości jest taki jak deklaruje zbywający oraz co potwierdza skrócony odpis z księgi wieczystej, nabywca i notariusz powinni podjąć dodatkowe czynności, które pozwolą ustalić, czy rzeczywisty stan nabywanej przez nich nieruchomości, jest zgodnym z tym co wynika z księgi wieczystej

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2020 r., IV CSK 513/18

Zaspokojenie wierzyciela z nieruchomości przewłaszczonej na zabezpieczenie powinno uwzględniać wymaganie proporcjonalności, nakazujące wybór sposobu zaspokojenia odpowiadającego ochronie interesu wierzyciela oraz możliwie najmniej dolegliwego dla dłużnika.

Wyrok SN  z dnia 29 września 2020 r., I NSNc 42/20

Klauzula   generalna   dobra   rodziny   i   dobra dziecka  należy  do  zasad współżycia  społecznego,  których  naruszenie przez  czynność  prawną  może doprowadzić do jej bezwzględnej nieważności (art. 58 § 2 k.c.). Według art. 140 k.c. zasady współżycia społecznego stanowią wewnętrzny wyznacznik dla treści prawa własności,  wyznaczają  jego  granice.

Dobro dziecka oraz dobro rodziny powinny być  brane  pod  uwagę  przy  ocenie, czy umowa  darowizny  stoi  w  sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Wobec tego, że rozporządzanie rzeczą polegające na zawarciu umowy darowizny należy  do  treści  prawa  własności,  wskazane  ograniczenie  dotyczy również tej czynności prawnej. Co za tym idzie umowa darowizny prowadząca do naruszenia dobra  rodziny  i  dobra  dziecka może zostać uznana za bezwzględnie nieważną (art. 58 § 2 k.c.).

Wyzbycie  się  nieruchomości  jako  jedynego składnika majątkowego w celu uniknięcia egzekucji alimentów i pozbawienia żony oraz dzieci mieszkania, stoi w rażącej sprzeczności z przyjętymi w społeczeństwie zasadami postępowania.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2020 r., IV CSK 276/18

W księdze wieczystej mogą być ujawnione w szczególności roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, także roszczeń przyszłych (art. 16 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece). Charakter roszczeń o przeniesienie własności nieruchomości wynikających z zawarcia umowy przedwstępnej zawartej w formie aktu notarialnego, jako istniejących, jednak których realizacja może nastąpić w przyszłości, nakazuje przyjąć, że mogą być one ujawnione w dziale III księgi wieczystej ze skutkiem rozszerzonej skuteczności względem praw później nabytych. Wpis dokonany w księdze wieczystej ma w istocie charakter zabezpieczający, gdyż prawa osobiste i roszczenia uzyskują rozszerzoną skuteczność wobec osób trzecich (actio in rem scripta). Z zasady jawności ksiąg wieczystych wynika, że nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę (art. 2), a istniejący wpis wzrusza domniemania jawności przewidziane w art. 3. Konsekwentnie na ich nieznajomość nie może się powoływać nabywca wywodzący swój tytuł zarówno od osoby uprawnionej według treści księgi wieczystej jak i nieuprawnionej.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 kwietnia 2020 r., I OSK 557/19

(…) w przypadku zbycia nieruchomości, przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę jest uprawnieniem dotychczasowego inwestora ("zgoda strony, na rzecz której decyzja została wydana") i jednocześnie obowiązkiem nabywcy tej nieruchomości, jeżeli oczywiście ma zamiar kontynuować roboty budowlane. Nabywca nieruchomości nie ma żadnych administracyjnoprawnych instrumentów prowadzących do "zmuszenia" zbywcy do wyrażenia zgody na przeniesienie pozwolenia na budowę. W takiej sytuacji może po prostu zrezygnować z nabycia nieruchomości. Ponadto należy podkreślić, że w aktualnie obowiązujących polskich regulacjach prawnych podmiotem prawa zabudowy może być każdy, kto legitymuje się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, które może wynikać z prawa własności, ale także użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych (art. 32 ust. 4 pkt 2 w związku z art. 3 pkt 11 Prawa budowlanego). Zatem nie zawsze pozwolenie na budowę będzie związane z prawem własności. To dodatkowo potwierdza, że pozwolenie na budowę i związana z nim dokumentacja nie jest częścią składową nieruchomości.