Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lipca 2021 r., I OSK 472/21

Ocena (…), czy decyzja o naliczeniu opłat z tytułu zarządu nieruchomością jest wystarczającą podstawą do stwierdzenia istnienia prawa zarządu jest związana ściśle z wykładnią art. 200 ust. 1 u.g.n. w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lutego 1998 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczania osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu. (…) Stwierdzenie nabycia, z mocy prawa, na podstawie ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali wymagało posiadania w tym dniu przez określone podmioty gruntów w zarządzie (art. 200 ust. 1 u.g.n.).

(…) nie jest wystarczającą przesłanką dla wydania decyzji na podstawie art. 200 ust. 1 u.g.n., faktyczne władztwo nad nieruchomością, skoro treść powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje na konieczność wykazania zarządu na podstawie konkretnego dokumentu wymienionego w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu (…)

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 marca 2021 r., I OSK 2548/20

Samo założenie ustawodawcy o przewidzianym wyposażeniu przedsiębiorstwa państwowego przez organ założycielski w środki niezbędne do prowadzenia działalności ustalonej w akcie założycielskim nie może być uznane za wystarczające dla uznania istnienia zarządu nad nieruchomością. W orzecznictwie sądowym jednolicie przyjmuje się, że o tytule prawnym do konkretnie oznaczonej nieruchomości nie mogą stanowić akty ogólne regulujące status przedsiębiorstwa w sytuacji, gdy nie zostało ustalone, aby zostały wydane decyzje uprawnionych organów państwowych o przekazaniu nieruchomości w zarząd lub użytkowanie przedsiębiorstwa. Nawet decyzja o naliczeniu i aktualizacji opłat może być uznana za podstawę stwierdzenia istnienia prawa zarządu jedynie wyjątkowo, gdy była wydana w nawiązaniu do decyzji o ustanowieniu tego prawa

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2021 r., III CZP 15/20

​Spółce akcyjnej powstałej w wyniku połączenia spółek kapitałowych, w tym skomercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego, przysługuje na podstawie art. 207 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst: Dz.U. 2020 r. poz. 1990) roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadaczem nieruchomości zarówno na dzień 5 grudnia 1990 r., jak i 1 stycznia 1998 r. było to przedsiębiorstwo państwowe, które ponadto, przed komercjalizacją i przed wejściem w życie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, skierowało do gminy wniosek o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, a spółka akcyjna kontynuuje posiadanie nieruchomości.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2020 r., I OSK 2182/19

Pozostawanie w obrocie prawnym tzw. decyzji komunalizacyjnej wyklucza istnienie prawa zarządu ustanowionego na rzecz przedsiębiorstwa państwowego PKP. (…)  Potwierdzenie komunalizacji nie tylko przesądza o właściwości organu w postępowaniu uwłaszczeniowym, ale prawotwórczy fakt braku zarządu PKP na dzień komunalizacji (prawomocnie stwierdzony) musi być też brany pod uwagę przy rozstrzyganiu kwestii uwłaszczenia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 stycznia 2020 r., I OSK 1773/18

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego istniejąca decyzja o ustaleniu opłat nie jest wystarczającym dowodem przesądzającym o istnieniu prawa zarządu do nieruchomości w rozumieniu § 4 ust 1 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 marca 1998 r. w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu (Dz. U. Nr 23, poz. 120).

Nie jest wystarczającą przesłanką dla wydania decyzji na podstawie art. 200 ust 1 u.g.n., faktyczne władztwo nad nieruchomością, skoro treść powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje na konieczność wykazania zarządu na podstawie konkretnego dokumentu wymienionego w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 listopada 2019 r., I OSK 701/18

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego okoliczność, że własność działki (…) przeszła z dniem 27 maja 1990 r. na Gminę (…), nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu, w oparciu o art. 200 ust. 1 u.g.n. prawa użytkowania wieczystego tej działki na rzecz PKP. (…)

(…) za nieuprawnione należy uznać przyjęcie (…), iż wydanie co do określonego gruntu prawomocnej decyzji komunalizacyjnej wyłącza możliwość uwłaszczenia się co do tego samego gruntu, a co dalej, czyni niecelowym przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność posiadania tego gruntu w zarządzie.

(…) Zwrócić też należy uwagę na to, że uwłaszczenie z mocy prawa na podstawie art. 200 ust. 1 u.g.n., co do zasady nie stanowiłoby przeszkody w komunalizacji tej działki z mocy prawa
na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę
o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 1990 r. Nr 32 poz. 191 ze zm.).

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (7) z dnia 26 lutego 2018 r., I OPS 5/17

​​Pozostawanie nieruchomości we władaniu przedsiębiorstwa PKP bez udokumentowanego prawa w sposób określony w art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r.o gospodarce gruntamii wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99 ze zm.) oznacza, że nieruchomość ta należała w dniu 27 maja 1990 r. do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopniapodstawowego w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191, ze zm.).

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2005 r., K 30/03

1.Artykuł 1 pkt 19 i art. 5 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" oraz o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 80, poz. 720) jako niedotyczące mienia (gruntów), o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191, […]), nie są niezgodne z art. 2, art. 21, art. 64 ust. 2, art. 165 ust. 1 i art. 167 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Artykuł 1 pkt 19 i art. 5 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" oraz o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 80, poz. 720) w związku z art. 5 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) są zgodne z art. 2, art. 21, art. 64 ust. 2, art. 165 ust. 1 i art. 167 ust. 1 i 2 Konstytucji.