Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 stycznia 2022 r., III FSK 957/21

1. W świetle art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170 ze zm.) w związku z art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, fundament, wydzielone z przestrzeni przegrody budowlane i dach stanowią zespół nierozłącznie powiązanych ze sobą elementów, wzniesionych z materiałów budowlanych, tworzących trwale związaną z gruntem i jednolitą konstrukcyjnie całość, jaką jest budynek, którego cechą wyróżniającą jest istnienie powierzchni użytkowej.

2. „Dach”, w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170 ze zm.) winien stanowić integralną i trwałą część konstrukcji budynku, całkowicie pokrywającą powierzchnię wewnętrzną takiego obiektu budowlanego, zaliczaną do powierzchni użytkowej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., a jednocześnie zabezpieczającą całość przed negatywnym oddziaływaniem czynników atmosferycznych.  

3. Niewymagająca nadzwyczajnych zabiegów budowlano-technologicznych, możliwość odłączenia obiektu budowlanego od podłoża, bez naruszenia jego dotychczasowej struktury i konstrukcji, a w konsekwencji możność przeniesienia go w inne miejsce w tej samej postaci, wyklucza kwalifikację takiego obiektu do kategorii budynków w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. z uwagi na to, że nie spełnienia on warunku trwałego związania z gruntem

Uchwała 7 sędziów NSA w sprawie opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości - sygn. akt III FPS 1/21

W dniu 29 września 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 13 lipca 2021 r., sygn. akt III FSK 1611/21 podjął następującą uchwałę:

„Obiekt budowlany, będący budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 63, poz. 613 ze zm.), może być dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznany za budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli spełnia kryteria bycia budynkiem wymienione w tym przepisie, a jego wyróżniającą cechą jest powierzchnia użytkowa, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.” – uchwała siedmiu sędziów NSA z dnia 29 września 2021 r., sygn. akt III FPS 1/21

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 kwietnia 2021 r., III FSK 3161/21

Przepis art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.o.l. dotyczy posiadania rzeczy (nieruchomości), nie zaś praw z nieruchomością związanych, w tym służebności przesyłu. Wynika to choćby z istoty opodatkowania podatkiem od nieruchomości, który jako podatek o charakterze majątkowym obciąża nieruchomość, nie zaś prawa z nią związane. Wobec powyższego, podatnikiem podatku od nieruchomości w sytuacji określonej w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) u.p.o.l. będzie podmiot, który zawarł umowę ze Skarbem Państwa, bądź też posiada nieruchomość na podstawie innego tytułu prawnego jako posiadacz zależny. Jeżeli natomiast z zawartej umowy wynika, że nie przeniesiono na taki podmiot posiadania, któremu można przypisać cechę posiadania zależnego, lecz ma on jedynie prawo korzystania z nieruchomości Skarbu Państwa w zakresie odpowiadającym posiadaniu służebności, nie będzie mógł być uznany za podatnika tego podatku.

Z treści art. 2 ust. 2 u.p.o.l. nie wynika, aby na gruntach zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej nie mogła być prowadzona inna działalność, w tym leśna, o ile specyfika prowadzonej działalności gospodarczej na to pozwala. Nie ma to jednak wpływu na opodatkowanie takich gruntów, o ile są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej oraz jest to główny i podstawowy cel ich wykorzystywania. Podkreślić należy, że to właśnie posadowienie na gruncie i przebieg nad gruntem urządzeń służących przesyłowi energii wpływa na możliwość sposobu korzystania z gruntu (ogranicza możliwość prowadzenia działalności leśnej), a nie odwrotnie. Wobec tego nieprawidłowy jest pogląd, że nieodzowną cechą zajęcia gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej jest stan, w którym wyłączona jest w ogóle możliwość prowadzenia na tych gruntach innego rodzaju działalności (w niniejszej sprawie leśnej).

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lipca 2020 r., II FSK 1196/18

Przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu hipotecznego obciążającego tę nieruchomość, dokonane w ramach czynności świadczenia w miejsce wykonania, nie stanowi odpłatnego zbycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu nie ma odpłatnego charakteru, gdyż przenoszący to prawo nie uzyskuje przysporzenia majątkowego – nie powiększają się jego aktywa majątkowe, a jedynie zmienia się ich struktura.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 kwietnia 2019 r., II FSK 1456/17

W przypadku budowy budynku na podstawie decyzji o zmianie pozwolenia na budowę, o którym mowa w art. 36a) ustawy - Prawo budowlane, dochodzi do budowy tego samego budynku na podstawie projektu budowlanego, który wchodzi w miejsce pierwotnego projektu budowlanego, które to okoliczności należy uwzględnić przy wykładni pojęcia „zakończenie budowy”, o którym mowa w art. 6 ust. 2 ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2019 r., II FSK 3032/18

Na podstawie przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 716) w brzmieniu od 1 stycznia 2017 r. zwolnieniu podatkowemu podlegają grunty rozumiane jako całe działki ewidencyjne, na których znajdują się budynki i budowle infrastruktury kolejowej wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1727
z późn. zm.), która jest udostępniana przewoźnikom kolejowym.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2019 r., II FSK 563/17

Umowa zawarta między posiadaczem nieruchomości, nawet zależnym, a użytkownikiem wieczystym nie prowadzi do powstania obowiązku podatkowego tego posiadacza w podatku od nieruchomości na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 r., II FSK 1897/18

Nośnik reklamowy, stanowiący tzw. billboard, składający się z jednej, wspólnej, metalowej konstrukcji nośnej (słupa), na szczycie którego zostały umieszczone dwa ekrany ekspozycyjne o płaskich powierzchniach, skierowane w różnych kierunkach, nie może zostać uznany za urządzenie reklamowe w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3a) ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 716 ze zm.) w zw. z art. 2 pkt 16b ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2016 r., poz. 778 ze zm.).

 wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 czerwca 2018 r., II FSK 3769/17

 Odjęcie dłużnikowi - właścicielowi zajętej nieruchomości w trybie art. 935 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.) zarządu tą nieruchomością nie uchyla ciążącego na nim z mocy art. 3 ust. 1 pkt 1 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 849 ze zm.) obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości; zarządca ustanowiony w trybie art. 931 § 2 k.p.c. działa na zewnątrz, tj. wobec osób trzecich na cudzą rzecz i w cudzym interesie, z samego faktu odjęcia zarządu i przekazania go innemu podmiotowi nie można natomiast domniemywać oddania nieruchomości w posiadanie samoistne.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2018 r., II FSK 3346/17

Zgodnie z art. 999 § 1 i § 2 k.p.c. prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności przez wpis w księdze wieczystej, a ponadto powtarzające się daniny publiczne przypadające z nieruchomości od dnia prawomocności postanowienia o przysądzeniu własności ponosi nabywca. Regulacja ta z mocy art. 1004 k.p.c. znajduje zastosowanie również do egzekucji z użytkowania wieczystego. Zasada konstytutywności wpisu do księgi wieczystej przeniesienia prawa użytkowania wieczystego z art. 27 u.g.n. nie może mieć w tym przypadku zastosowania, gdyż uprawomocnienie się postanowienia w przedmiocie przysądzenia użytkowania wieczystego warunkuje nie tyle powstanie nowego prawa, co przejście już istniejącego (przysługującego dotychczas dłużnikowi egzekwowanemu) na nabywcę. (…)

Ponadto na mocy art. 999 § 2 k.p.c. od chwili uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności powtarzające się daniny publiczne przypadające z nieruchomości od dnia prawomocności postanowienia o przysądzeniu własności ponosi nabywca. Regulacja ta dotyczy zatem zarówno opłat za użytkowanie wieczyste (por. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 16 listopada 2011 r., sygn. akt III Ca 859/11, publ. LEX nr 1714211), jak i obciążających nieruchomość oddaną w wieczyste użytkowanie podatków od nieruchomości, dla których cezurą jest data uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności, a nie wpis tego prawa na rzecz nowego właściciela
w księdze wieczystej.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2018 r., II FSK 729/16

Wynikająca z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (w skrócie: u.p.o.l.) zasada pierwszeństwa obowiązku podatkowego samoistnego posiadacza nieruchomości przed jej właścicielem ma również zastosowanie w przypadku, gdy samoistnym posiadaczem nieruchomości jest jeden z jej współwłaścicieli, co powoduje, że określona w art. 3 ust. 4 u.p.o.l. zasada solidarności obowiązku podatkowego współwłaścicieli nie ma w tym przypadku zastosowania.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 stycznia 2018 r., II FSK 314/16

(1) W stosunku do gruntów należących do Skarbu Państwa, zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe - terenów różnych oznaczonych symbolem „Tr”, które zostały wydzielone specjalnie na potrzeby rurociągów, status podatnika podatku od nieruchomości, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 849 ze zm.) w związku z art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U z 2014 r. poz. 121 ze zm.) posiada przedsiębiorca eksploatujący rurociąg, na rzecz którego przeniesiono posiadanie pasa gruntu (tj. w tzw. rzucie rurociągu powiększonego o pas bezpieczeństwa) poprzez ich odpłatne udostępnienie;

(2) zawartego w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.; dalej: u.p.g.k.) zwrotu „wymiar podatku” w odniesieniu do podmiotu ujawnionego w ewidencji gruntów i budynków nie można rozpatrywać w sposób automatyczny; nie zawsze jest tak, że podmiot, który widnieje w ewidencji gruntów i budynków jako właściciel jest równocześnie posiadaczem nieruchomości.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 stycznia 2018 r., II FSK 3565/15

W kontekście art. 3 ust. 1 pkt 4 lit.a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, w sytuacji wydzierżawienia lub wynajęcia rzeczy będącej w trwałym zarządzie, podatnikiem podatku od nieruchomości będzie dzierżawca (najemca) jako posiadacz zależny nieruchomości na podstawie umowy zawartej z właścicielem w rozumieniu tego przepisu.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2017 r., II FSK 1241/17

 Przez grunty związane z budynkami mieszkalnymi, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, należy rozumieć nie tylko grunty, na których taki obiekt budowlany został posadowiony, ale również grunty doń przylegające, zapewniające właściwe korzystanie z tego budynku, niezbędną obsługę budynku oraz jego mieszkańców, w tym w zakresie odpowiedniego skomunikowania, zabezpieczenia porządku, rekreacji (np. place dla dzieci) oraz zaspokojenia innych niezbędnych potrzeb związanych z korzystaniem z powierzchni mieszkaniowej budynku.

 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 września 2017 r., II FSK 2185/15

W przypadku wielości podmiotów solidarnie zobowiązanych podatkowo, tak jak ma to miejsce w podatku od nieruchomości stosownie do treści przepisów art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, powstanie zobowiązania podatkowego w danym podatku ma miejsce jedynie wówczas, gdy decyzja podatkowa zostanie doręczona wszystkim na których ciąży solidarny obowiązek podatkowy

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 sierpnia 2017r., II FSK 2184/15

Przepis art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych znajdzie zastosowanie także wtedy, gdy wyodrębnione co najmniej dwa lokale będą należały do tego samego podmiotu, a więc jak w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku, gdy odrębna własność lokali zostanie ustanowiona przez wnioskodawcę dla siebie.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 kwietnia 2017 r., II FSK 630/15

Należy przyjąć, że użyte w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych i art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane określenie „trwale związany z gruntem” nie powinno być rozumiane w znaczeniu, o którym mowa w art. 47 § 2 i 3, w związku z art. 48 Kodeksu cywilnego, lecz w znaczeniu językowym.

(Z glosą (aprobująca) wykładowcy SPPGN - prof. Pawła Borszowskiego, Samorząd Terytorialny 2018, nr 3, s. 85-90).