Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 2023 r., II OSK 1745/22

Cudzoziemiec, który nabył samodzielny lokal mieszkalny zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na nabycie nieruchomości na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, (Dz. U. z 2017 r. poz. 2278 z pózn. zm.), we wniosku o zezwolenie na nabycie nieruchomości w celu potwierdzenia więzi z Polską, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, może powoływać się na fakt, że nieruchomość objęta wnioskiem jest funkcjonalnie związana z własnością tego lokalu. 

 Postanowienie  Sądu Najwyższego  z dnia 12 marca 2020 r.,  IV CSK 585/18

Podstawa dokonania w księdze wieczystej wpisu zmiany wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej, wynikającej z powodu pierwotnego błędnego wskazania powierzchni wyodrębnionych lokali i wyliczenia tych udziałów, może być wykazana orzeczeniem sądu wydanym w sprawie o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym lub innymi odpowiednimi dokumentami (art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jedn. tekst: Dz. U. z 2019 r., poz. 2204).

Uchwała  Sądu Najwyższego   z dnia 27 lutego 2020 r., III CZP 59/19   

Niezapewnienie wszystkim właścicielom lokali udziału w głosowaniu nad uchwałą podejmowaną w trybie indywidualnego zbierania głosów może uzasadniać uchylenie przez sąd uchwały, jeżeli miało lub mogło mieć wpływ na jej treść.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2020 r., IV CSK 585/18

Udział właściciela samodzielnych lokali niewyodrębnionych w nieruchomości wspólnej, tak samo jak udział właściciela lokalu wyodrębnionego, odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej tych lokali wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi (art. 3 ust. 3 zd. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (…), dalej jako: "u.w.l."). Suma udziałów w nieruchomości wspólnej musi odpowiadać jedności.

Okoliczność, że w odniesieniu do gruntu Gminie przysługiwało prawo własności, a właścicielom wyodrębnionych lokali - użytkowanie wieczyste pozbawiona jest znaczenia prawnego, gdyż nieruchomość wspólną stanowiła odrębna własność nieruchomości budynkowej.

Udział właściciela wyodrębnionego lokalu we wspólnych częściach budynku i urządzeń oraz prawie do gruntu są kwalifikowane jako część składowa nieruchomości lokalowej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 r., II CSK 267/10, niepubl.). Samodzielność tej konstrukcji prawnej, odmiennej od przewidzianej w kodeksie cywilnym, wyjaśniono w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17 (OSNC 2017, Nr 12, poz. 132).

Wskazanie w umowie o ustanowieniu własności lokalu powierzchni niezgodnej ze stanem rzeczywistym nie wpływa na jej ważność tylko na zakres przedmiotowy prawa własności, gdyż jeżeli pomieszczenia są wystarczająco opisane, to można ustalić wielkość ich powierzchni i odpowiednio udziałów w nieruchomości wspólnej. Dokonane <w księgach wieczystych> na jej podstawie prawomocne wpisy nieprawidłowej powierzchni lokali oraz udziałów w nieruchomości wspólnej korzystają z domniemań przewidzianych w ustawie o księgach wieczystych i hipotece na zasadach ogólnych.

wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 26 lipca 2018 r., II SAB/Ke 31/18

Organem uprawnionym do wydania zaświadczenia o samodzielności lokalu czy to mieszkalnego, czy też usługowego jest starosta, którym w mieście na prawach powiatu jest prezydent miasta. W zaświadczeniu o samodzielności lokalu organ ten winien przede wszystkim wykazać, że dany lokal mieszkalny, czy użytkowy spełnia wymagania co do wydzielenia trwałymi ścianami w obrębie budynku izby lub zespołu izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych, bądź innych w przypadku lokalu o charakterze innym niż mieszkalny. Ponadto w aktualnym stanie prawnym, zaświadczenie o samodzielności lokalu potwierdza także, że ustanowienie odrębnej własności nie narusza ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku decyzji o warunkach zabudowy, jak również decyzji o pozwoleniu na budowę oraz pozwolenia właściwego organu na użytkowanie obiektu budowlanego. (…) Wprowadzenie ust. 1a do art. 2 ustawy o własności lokali świadczy zdaniem Sądu o tym, że ustawodawca podzielił stanowisko, iż wymagane jest wcześniejsze uzyskanie pozwolenia na użytkowanie. Wprowadzenie tego przepisu nie oznacza jednak, że organ wydający zaświadczenie samodzielnie ustala przesłanki w nim wymienione, a więc zgodność z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o pozwoleniu na budowę. Takiej oceny dokonuje organ uprawniony do wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, a więc organ nadzoru budowlanego.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2019 r., III CZP 1/19

Wygaśnięcie odrębnej własności lokalu na skutek jego zburzenia powoduje ustanie odrębnej własności drugiego lokalu, natomiast udziały w nieruchomości wspólnej, związane dotychczas z własnością dwóch lokali, przekształcają się w udziały we współwłasności gruntu zabudowanego budynkiem stanowiącym jego część składową i obejmującym jeden lokal.

Uchwała Sądu Najwyższego (3) z dnia 15 lutego 2019 r., III CZP 85/18

Rodzice, bez zezwolenia sądu opiekuńczego, nie mogą nabywać dla dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży także wtedy, gdy środki pieniężne na zakup pochodzą z dokonanej przez nich darowizny celowej
 

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2018 r., I CSK 646/17

(…) nie  można  mówić  o  jednym określonym wzorcu umowy, która w razie adaptacji części nieruchomości wspólnej i dokonania nadbudowy umożliwiałaby osiągnięcie skutku w postaci zmiany kształtu i powierzchni nieruchomości lokalowej. (...) Część  budynku  nie  jest  wprawdzie  odrębną  rzeczą,  nie  stoi  to  jednak  na przeszkodzie  zawarciu  umowy  obejmującej  taką  część, mającej wywołać  skutek rzeczowy, jeżeli jurydyczne wyodrębnienie tej części z całości jest możliwe. Skutek rzeczowy czynności zostaje wtedy odroczony do chwili prawnego wyodrębnienia zbywanej części, co  następuje  z  chwilą  dokonania  wpisu  w  księdze  wieczystej (…).

Z perspektywy nieruchomości lokalowej, do której następuje przyłączenie zaadaptowanej części nieruchomości wspólnej, rozporządzenie prawem do oznaczonej części nieruchomości wspólnej na rzecz właściciela lokalu, który dokonał jej adaptacji, należy traktować jako szczególny przypadek połączenia nieruchomości (art. 21 u.k.w.h.). Skutkiem tej czynności jest jednocześnie częściowe ustanie wspólności nieruchomości wspólnej w zakresie odpowiadającym elementom włączonym
do nieruchomości lokalowej.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2018 r., I CSK 320/17

W  razie, gdy do powstania wspólnoty mieszkaniowej doszło w związku z sukcesywnym   wyodrębnianiem lokali z jednoczesnym oddawaniem w użytkowanie wieczyste ułamkowej części  gruntu  jako  składnika  nieruchomości wspólnej, oczywistym jest, że z własnością samodzielnych lokali niewyodrębnionych stanowiących własność (...) nie jest związany udział we współużytkowaniu  wieczystym  gruntu. Prawem  do  gruntu  wchodzącym  w  skład  nieruchomości  wspólnej  jest  udział  w użytkowaniu wieczystym odpowiadający sumie udziałów związanych z własnością lokali wyodrębnionych. Zatem w skład nieruchomości wspólnej nie wchodzi prawo własności  gruntu,  które  pozostaje  przy  właścicielu  niewyodrębnionych  lokali.

Właścicielowi  niewyodrębnionych  lokal i  przysługuje  natomiast  udział  w  tych częściach budynku wchodzących w skład nieruchomości wspólnej, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. (...) Wobec czego, udział we współużytkowaniu wieczystym  gruntu  związany  z  własnością nowego lokalu tworzą odpowiednia część z udziału w dotychczasowej sumie udziałów
we współużytkowaniu wieczystym stanowiącej składnik nieruchomości wspólnej oraz odpowiednia część z udziału przekraczającego dotychczasową sumę udziałów w tym prawie związaną z dotychczas wyodrębnionymi lokalami. W konsekwencji, w zakresie różnicy pomiędzy sumą udziałów w prawie  użytkowania  wieczystego przed  i  po  powstaniu  własności  nowych  lokali  dochodzi  do  ingerencji  w  prawo własności  gruntu,  bowiem  prawo  użytkowania  wieczystego  gruntu  obciąża prawo własności. Zatem do skutecznego powstania udziału w prawie współużytkowania  wieczystego  gruntu  związanego  z  prawem  własności  nowych lokali  ponad  wysokość  tego  udziału,  który  dotychczas  był  elementem nieruchomości wspólnej,  konieczne  jest  wyraźne  i  odrębne  oświadczenie woli właściciela gruntu wyrażone we właściwej formie o oddaniu tak określonej ułamkowej części we  współużytkowanie wieczyste gruntu. Wskazana różnica w udziale jako niewchodząca  dotychczas  w skład nieruchomości wspólnej nie mogła stanowić przedmiotu uchwały właścicieli lokali  tworzących  wspólnotę mieszkaniową, a  zatem czynności  prawne zarządu (…) w tym zakresie, jako  wykraczające poza nieruchomość wspólną są bezskuteczne.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2018 r., III CZP 52/18

​Dopuszczalne jest zbycie pomieszczenia przynależnego do lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość wraz z odpowiednim udziałem w nieruchomości wspólnej w celu przyłączenia tego pomieszczenia do innego lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość i położonego w granicach tej samej wspólnoty mieszkaniowej; do dokonania w ten sposób podziału prawnego lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość wymagana jest zgoda właścicieli lokali wyrażona w formie uchwały, o której stanowi art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (jedn. tekst: Dz. U. z 2018 r., poz. 716 ze zm.). 

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2017 r., III CZP 71/17

Nie jest dopuszczalne prowadzenie egzekucji z lokalu mieszkalnego, jeżeli prawomocnym wyrokiem sądu, ze względu na niespełnienie wymagań, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (jedn. tekst Dz. U. 2015.1892 ze zm.), została stwierdzona nieważność umowy o ustanowieniu odrębnej własności tego lokalu.

Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17

Upływ terminu, na który zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego gruntu, nie powoduje wygaśnięcia prawa odrębnej własności lokalu znajdującego się w budynku położonym na tym gruncie.